Stichting Heemkunde Geesteren

Vinckenweg en Breemhaarsweg centraal tijdens de dia-avond 2016

Komend najaar, op woensdagavond 16 november a.s., houdt de Stichting Heemkunde Geesteren (SHG) weer de jaarlijkse dia-avond in zaal Kottink voor haar donateurs en overige belangstellenden. Deze keer staan circa dertig gezinnen en families, wonende aan de Vinckenweg en aan de Breemhaarsweg, in het middelpunt van de belangstelling. Met behulp van oude foto’s en ander historisch materiaal zal uitgebreid worden ingegaan op de geschiedenis van deze families én op de omgeving waar zij wonen. Deze dia-avond is de laatste van het drieluik over de geschiedenis van West-Geesteren en haar bewoners. De leden van de werkgroep ‘Produktie’ van de SHG zijn onlangs begonnen met de voorbereidingen van de dia-avond.  De eerste huisbezoeken hebben inmiddels al plaatsgevonden.

Hoe komt de Breemhaarsweg aan haar naam?

Hoewel niet honderd procent zeker, is de meest voor de hand liggende verklaring de volgende: Breem is hoogstwaarschijnlijk een verwijzing naar de brem die in deze buurt veel voorkwam op de hoge grond. Dat er veel brem groeide in deze omgeving, kwam omdat het lange tijd een woest en onontgonnen veengebied was, alleen geschikt voor begrazing door schapen. Deze grond werd ook wel 'breemhaar' (haar = zandige heuvelrug) genoemd. 

De geschiedenis van de Meester Vinckenstraat (thans Vinckenweg)

Eén van de langste doorgaande wegen in Geesteren is de Vinckenweg. Nu is het een mooie verharde weg waarvan dagelijks door veel verkeer gebruik wordt gemaakt. Dat was vroeger, toen er nog nauwelijks gemotoriseerd verkeer was, wel anders! Met name de winterdag was het voor de West-Geesternaren vaak een zware opgave om via de slechte zandweg, vol met bevroren waterplassen het dorp Geesteren droogvoets te bereiken. Het was meester Vincken die kort na de Tweede Wereldoorlog het initiatief nam tot een betere ontsluiting van West-Geesteren. Zo kon het echt niet langer! De aanwonenden staken, onder zijn leiding, de koppen bij elkaar en brachten een flink financieel offer om de zandweg verhard te krijgen. Uiteindelijk werd er vergunning verleend en kwam het voor elkaar. De feestelijke opening maakte meester Vincken spijtig genoeg zelf niet meer mee. Een hartaanval werd hem in het voorjaar van 1948 fataal.

Foto 1: De meester Vinckenstraat (later Vinckenweg) in vroegere tijden

Burgemeester Kolenbrander verrichtte de opening

De nieuwe verharde weg werd op woensdagmiddag 29 september 1948 officieel geopend en kreeg de naam meester Vinckenstraat. Het muziekkorps St. Caecilia had zich bij Haan’Jens aan de Vriezenveenseweg opgesteld. Daar was een fraai versierde boog aangebracht door de feestcommissie van West-Geesteren. Er waren een groot aantal genodigden en belangstellenden aanwezig. ’s Middags om vier uur arriveerde pastoor Mulder van Geesteren samen met dominee Jansen van Tubbergen. Ook burgemeester Kolenbrander was met zijn raadsleden aanwezig evenals de familie Vincken. Meester Altena, als voorzitter van de feestcommissie van West-Geesteren en burgemeester Kolenbrander hielden een toespraak en herdachten in treffende bewoordingen meester Vincken. Ook pastoor Mulder hield een geestige toespraak. Hij wees de aanwezigen er op dat de aanwonenden het nu met die verharde weg zoveel gemakkelijker hadden gekregen wanneer ze een ‘scheenken” naar de pastorie wilden brengen. Door de tweeling van Dann Gait (Voshaar) werd een oranje lint over de straat gespannen dat door de burgemeester met het schaartje van meester Vincken werd doorgeknipt.

Na de opening groot feest op West-Geesteren

Aan het einde van het officiële gedeelte, speelde het muziekkorps St. Caecilia het Wilhelmus. Hierna ging het muziekkorps, gevolgd door een lange stoet van aanwonenden en belangstellenden, te voet richting West-Geesteren. Langs de straat, welke keurig was schoongeveegd, waren overal de vlaggen uitgestoken. Ook de bermen waren netjes bijgeharkt. In de school op West-Geesteren werd de opening feestelijk gevierd. Al spoedig werd er flink gezongen en gedronken op de voltooiing van de meester Vinckenstraat. De weduwe Vincken kreeg door de jongste dochter van Jens Peulken een fraai boeket bloemen aangeboden. Ook was er speciale aandacht voor juffrouw Marie Kock die meer dan dertig jaren als onderwijzeres aan de school van West-Geesteren was verbonden. Ook zij ontving een mooi boeket bloemen. Al die jaren trotseerde juffrouw Kock weer en wind op de bar slechte zandweg van Geesteren naar West-Geesteren.

Foto 2: De familie Nobbenhuis (Kellerboer) woont al enkele eeuwen aan de Vinckenweg.

Uit ons archief een nostalgische foto, genomen tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Achterste rij v.l.n.r.: Kees Koevoets (oorlogskind), Sien Nobbenhuis, Riek  Beernink (dienstmeid).

Middelste rij v.l.n.r.: Bennie Nobbenhuis, Johan Nobbenhuis, Gerard Nobbenhuis

Voorste rij: Truus Nobbenhuis.

Van Hanen Jens tot Hanen Jens

De bewoners van West-Geesteren waren zeer uitgelaten en ingenomen met hun nieuwe straatweg die liep van Hanen Jens aan de Vriezenveenseweg tot Hanen Jens nabij de West-Geesterense school. De West had nu een mooie verbinding met Geesteren, zeker de winterdag. Volgens de overlevering kwamen ’s avonds na afloop van de festiviteiten, een aantal feestgangers in de zachte berm en naastgelegen sloot van de meester Vinckenstraat terecht. Het ontbrak namelijk nog aan lichtpuntjes zoals men toentertijd straatlantaarns noemde. Hoe dan ook, het was een reuzegezellig feest geweest.

Tot slot

De mensen van de heemkunde laten tot slot nog weten dat men er naar streeft dat uiterlijk 1 juli a.s. alle materiaal van de betrokken families binnen is. Dit omdat dan tijdig kan worden begonnen met het samenstellen van de dia-avond. De families die binnenkort huisbezoek krijgen, wordt gevraagd om de oude dozen alvast om te keren en de foto-albums klaar te leggen.

Heemkunde vervolgt drieluik lezing/dia-avond West Geesteren.

Geesteren.Komend najaar, om precies te zijn woensdagavond 11 november a.s., vervolgt de Stichting Heemkunde Geesteren (SHG) in zaal Kottink, het drieluik over de geschiedenis van West-Geesteren en haar bewoners. De avond begint traditioneel om half acht met een lezing door Harry Meinders. Meinders zal de aanwezigen een inkijk geven in de historie van 200 jaar West-Geesteren. Vervolgens worden, middels een diapresentatie, een dertigtal families uit deze markante buurtschap van Geesteren nader voor het voetlicht gebracht. Een aantal mensen van de Heemkunde is momenteel volop bezig met het verzamelen van historische informatie over deze families, die wonen aan de Vinckenweg (het gedeelte vanaf De Pollen tot de Huyerensebroekweg), aan de Huyerensebroekweg en aan de Delenweg.  Deze historische informatie kan bestaan uit oude foto’s en prenten, filmbeelden en oude topografische kaarten.

Hoe ontstond de benaming West-Geesteren?

Waar tijdens het eerste deel van het drieluik, vorig jaar, de nadruk  op het ontstaan van West-Geesteren en de  turfgraferij kwam te liggen, zal deze keer meer de nadruk worden gelegd op de ontwikkeling, door de jaren heen, van de buurtschap en  haar  bewoners. Een veelgehoorde vraag is waarom deze omgeving specifiek met West-Geesteren wordt aangeduid? Men spreekt toch ook niet van Noord of Oost of Zuid-Geesteren? De benaming West-Geesteren heeft alles te maken met het strikken van de eerste onderwijzer voor de school, die daar in 1913 gereed kwam. In de advertentie werd de vermelding van de plaats “Woeste Heide” minder geschikt  bevonden en dus besloot het gemeentebestuur te spreken van West-Geesteren.

Foto: De voormalige Openbare lagere school van West-Geesteren (nu woonhuis).

De Openbare Lagere school van West-Geesteren

De bewoners van de “Weustheed” of de “Woeste Heide” zoals men de omgeving toentertijd noemde, staken begin 1912 de koppen bij elkaar. Het was hen al jaren een doorn in het oog dat hun kinderen dwars over de heide via smalle paadjes, tussen de gevaarlijke vennen en plassen door naar de school in het dorp moesten lopen. Al met al was dat meer dan drie kilometer gaans. Het resultaat was dat een delegatie naar het gemeentebestuur van Tubbergen ging om de bouw van een eigen school te bepleiten. Het gemeentebestuur toonde alle begrip voor de argumenten van de bewoners en reeds op 15 mei 1912 werd de bouw van de nieuw te bouwen school aanbesteed. De plek waar de school moest komen, leverde aanvankelijk nog heel wat discussie op. De gemeente koos voor een plek in de buurt van de familie H. Leus maar sommige bewoners zagen de school liever dichtbij de boerderij van Kreuwel aan de Vinckenweg. Een aantal buurtbewoners wees op de gevaren van de in de buurt stromende Molenbeek en Itterbeek, welke zeker de winterdag, een gevaar voor de kinderen zou kunnen opleveren. Uiteindelijk kon iedereen leven met een plek tussen de splitsing van twee zandwegen te weten de Vinckenweg en de Zielakkersweg. De grond was eigendom van de familie Ter Heine, in de volksmond beter bekend als ‘Evvesboer’.

De eerste onderwijzer op West-Geesteren was meester Spitzen

Het was meester Spitzen uit Montfoort die met succes reageerde op de advertentie en in 1913 de eerste onderwijzer op West-Geesteren werd. Om onduidelijke redenen hield Spitzen het na een jaar al voor gezien. Zijn opvolger, Hendriks genaamd, kwam uit Didam. Hendriks kreeg na een half jaar versterking van juffrouw Marie Kock. Er zouden in de jaren die volgden voortdurend twee leerkrachten  aan de school verbonden zijn. Geen overbodige luxe, gelet op het aantal van 68 tot 80 leerlingen in die jaren. Toen Hendriks na tien jaren vertrok, kwam er een man naar West-Geesteren die legendarisch zou worden: meester Vincken. Geboren in het Limburgse Weert en de nodige onderwijs ervaring opgedaan hebbende in het zuiden van ons land, kwam Vincken in 1923 naar Geesteren. Ongetwijfeld zal Harry Meinders tijdens de lezing dieper ingaan op het leven van meester Vincken en zijn grote betekenis voor Geesteren. Als eerbetoon voor zijn vele verdiensten werd de Vinckenweg naar hem vernoemd.

Foto: Links meester Vincken en rechts juffrouw Tonnie (Tonia) Kreuwel.

Steeds meer kinderen naar katholieke lagere school

In 1957 telde de Openbare Lagere School op West-Geesteren nog maar negen leerlingen en was daarmee de kleinste school van Nederland. Steeds meer mensen stuurden hun kinderen namelijk naar de, inmiddels goed bereikbare, bijzondere (katholieke) lagere school in het dorp Geesteren. Een jaar hiervoor was meester H. de Vos op West-Geesteren gekomen. Hij was het die het sluiten van de school voor zijn rekening nam. In de krant van 24 januari 1957 werd melding gemaakt van de openbare verkoop. H.J. Nieuwmeijer (Lop’n Hein) was de gelukkige koper. Samen met zijn buurman Herman Busscher (Bozzel Herman) verbouwde Nieuwmeijer de school tot een dubbel woonhuis.

Lezing/dia-avond voor iedereen toegankelijk

De lezing/dia-avond is in eerste instantie bedoeld voor de donateurs van de SHG. Zij hebben met twee personen gratis toegang, incl. een kop koffie. Vanzelfsprekend ontvangen de dertig families waar het deze avond voornamelijk om draait een persoonlijke uitnodiging en hebben ook zij gratis toegang. Overige belangstellenden (waaronder oud-bewoners en familieleden van de huidige bewoners) evenals heemkunde-liefhebbers zijn op deze doorgaans zeer druk bezochte avond ook van harte welkom. Zij allen betalen € 2,50 per persoon entree, incl. een kop koffie.

Op koers met de voorbereidingen voor de dia avond West-Geesteren (deel 2)

Geesteren. Zodra begin september de dagen merkbaar korter worden en de duisternis elke avond het licht steeds wat vroeger verdrijft, is de periode van het jaar aangebroken dat de mensen van de Stichting Heemkunde Geesteren (SHG) hun gezamenlijke hobby weer oppakken. De zomerdag geniet men van de natuur en van het buitenleven. De heemkunde staat dan bij de meesten van hen, voor enkele maanden, op een wat lager pitje. Zodra de ‘r’ weer in de maand is, begint het heemkundebloed weer sneller te stromen en komen thuis -uit kasten en bureauladen- weer de oude geschriften,  genealogieboeken, topografische kaarten, nostalgische foto’s, prenten en familiestambomen tevoorschijn. Men kan zich niet voorstellen wat heemkundeliefhebbers allemaal verzamelen en bewaren in het eigen archief.

Huisbezoeken dia-avond vrijwel afgerond

Begin september is ook het tijdstip dat de mensen van de werkgroep dia-avond de puntjes op de i zetten wat betreft de jaarlijkse dia-avond in november voor de donateurs van de heemkunde. Zoals bekend wordt het drieluik over West-Geesteren vervolgd met het tweede deel. Ruim dertig families in deze markante buurtschap werden de afgelopen maanden bezocht. Zij wonen aan de Huyerensebroekweg, de Delenweg en aan de Vinckenweg (huisnummers 50 tot en met 86). Talrijke foto’s, prenten en ander historisch materiaal kwam uit oude dozen en fotoalbums tevoorschijn. Zoveel historisch materiaal dat er wel twee dia-avonden mee gevuld kunnen worden. Helaas is dit niet mogelijk en zal er noodgedwongen een selectie moeten plaatsvinden. Vanzelfsprekend wordt alles, ook datgene dat tijdens de dia-avond niet getoond wordt, wel bewaard in het heemkundearchief voor de komende generaties.

Bijschrift schoolfoto:

Een oude schoolfoto uit 1930 afkomstig van wijlen Ben Vincken. Ook de namen werden toentertijd door Ben uitgezocht. Een tijdrovend werk na zoveel jaren. Op de foto ziet u de leerlingen en leerkrachten, die in die tijd de Openbare Lagere School in West Geesterenbezochten.

Bovenste rij v.l.n.r.: meester Vincken, Jan Leus, Webbink, Horst, Bets Beuvink, niet bekend, Jan Jeurink en juffrouw Kock.

Tweede rij v.l.n.r.: G.Weerink, Herman Leus, Gerard Leus, Wigger, Jan Everlo, Horstman, Horstman, Gerard Jeurink, Gerard Leus en Mien Spalink.

Onderste rij v.l.n.r.: Santje Oude Voshaar, Weerink, Weerink, Dieka Leus, Dien Everlo, Busscher Webbink, Antje Oude Wesselink, Busscher, Jan Weerink, Santje Wigger, Marie Brager.

Gooi a.u.b. oude bidprentjes en foto’s niet zomaar weg!

Ook  de (voor)ouders op West-Geesteren bewaarden vroeger van alles en nog wat.

Dat is tijdens de huisbezoeken wel duidelijk geworden. Bidprentjes, oude krantenartikelen, foto’s van bijzondere gebeurtenissen in de buurt of binnen de familie en het gezin. Van alles kwam er op tafel! Na verloop van tijd raakt bij veel mensen datgene wat men in de loop der jaren zoal heeft bewaard, vaak wat uit beeld. Het verdwijnt in kasten en laden of in dozen op zolder. Vele jaren later, meestal bij opruimwerkzaamheden na een overlijden, komt het uiteindelijk toch weer voor de dag. “Wat moeten wij hier mee?”, is dan de vraag die de kinderen of kleinkinderen zich stellen? Jammer genoeg wordt het historische materiaal nogal eens achteloos opgeruimd. Slechts heel af en toe neemt men kontakt op met de Heemkunde met de vraag: “Hebben jullie misschien nog belang bij een verzameling bidprentjes, oude krantenartikelen en oude familiefoto’s?” Het antwoord daarop luidt dan steevast: “Ja, daar hebben wij heel veel belang bij”. Eén van de doelstellingen van de Heemkunde is namelijk om de geschiedenis van Geesteren zo volledig mogelijk voor toekomstige generaties in beeld te brengen en te archiveren”. De mensen van de Heemkunde vragen een ieder in Geesteren dan ook, in voorkomende gevallen, kontact op te nemen met één van hen.

Contact opnemen kan ook via het emailadres Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..

Harry Meinders houdt lezing

De dia-avond West-Geesteren (2) wordt gehouden op woensdagavond 11 november a.s., aanvang half 8 in zaal Kottink, en begint met een lezing door Harry Meinders. Waar vorig jaar de geschiedens van West-Geesteren in z’n algemeenheid voor het voetlicht werd gebracht zal nu wat meer de nadruk komen te liggen op de vroegere en huidige bewoners en natuurlijk op de geschiedenis van de befaamde West-Geesterense school. Hierna belichten Bertus Klein Haarhuis en Paul Sand met behulp van talrijke oude foto’s en prenten de geschiedenis van de betreffende families die deze avond voor het voetlicht worden gebracht.

Woensdagavond 11 november a.s. vindt vanaf half acht in Zaal Kottink de jaarlijkse dia-avond van de Stichting Heemkunde Geesteren (SHG) plaats. Zoals bekend staan deze keer net als vorig jaar opnieuw dertig families en gezinnen uit West-Geesteren in de schijnwerpers. Zij wonen aan de Huyerensebroekweg, de Delenweg en deels aan de Vinckenweg. Graag nemen wij u in vogelvlucht mee naar een aantal wetenswaardigheden over de buurtschap West-Geesteren.

De Huyerensebroekweg

Het woord Huyeren is waarschijnlijk verwant aan het Oudhollandse woord “heurne” dat woonhoek of buurt betekent en gelegen is bij een “broek” of moeras. Het woord huyeren kan ook herleid worden van het werkwoord (thuis)horen, ofwel in het Twents "thoesheurn". Een “broek” is een laaggelegen nat grondgebied. Het woord “broek” is verwant aan het Duitse Bruch (moeras) en het Engelse brook (beek) en is afgeleid van het woord broka wat moeras betekent. De vermaarde Molenbeek kronkelde door het Huyerense Broek richting de Weitemanslanden. Op een oude landkaart uit 1901 zien we links van deze Molenbeek een landweggetje dat later de Huyerensebroekweg werd genoemd.

Foto: Zicht op de boerderij van de familie Leus aan de Huyerensebroekweg anno 2015.

De Delenweg

Rechts van de Molenbeek liep nog een landweggetje, daar waar nu de Delenweg loopt. Destijds hield dat weggetje, niet meer dan een karrenspoor, midden in het veen op. Het was de plek waar veel boeren kwamen om dunne veenplaggen te steken. Die werden gebruikt als brandstof voor het open vuur waarmee de huizen werden verwarmd. Voor het zover was, werden ze eerst te drogen gelegd op een met keien verstevigde plek. Zo’n plek werd in het Twents ook wel “del” genoemd. Het meervoud van “del” is delen, waarmee duidelijk is waar de buurtnaam De Deelen en de straatnaam Delenweg vandaan komen.

De Vinckenweg

Het was Burgemeester Jansen die in 1948 het oranje lint doorknipte en de naam onthulde van de weg tussen West-Geesteren/De Pollen en het dorp Geesteren waar meester Vincken zich twintig jaar lang met hart en ziel voor had ingezet. Het kon dan ook niet anders dat deze weg de naam Meester Vinckenstraat kreeg. Later omgezet in Vinckenweg. Een andere naam was ondenkbaar geweest. Veel meer over de verdiensten van meester Vincken voor West-Geesteren tijdens de dia-avond.

Foto gemaakt bij de feestelijke opening van de Meester Vinckenstraat in 1948.

Familienaam Leus

Familienamen kunnen we in vier groepen indelen, namelijk afstammingsnamen, geografische namen, beroepsnamen en eigenschapsnamen. Op West-Geesteren wonen meerdere gezinnen Leus. Over de betekenis van de achternaam Leus zijn de meningen niet eensluidend. Leusis een woord dat naast de bekende betekenis van "wapenkreet" en "devies" ook nog in andere betekenissen wordt gebruikt. Een korte, kernachtige definitie is: "Leus is wat onder in de sloot groeit". Deze definitie vindt steun in "Het Woordenboek der Nederlandse Taal", Achtste Deel, Eerste druk. Daarin staat als omschrijving: Leus = Volksnaam voor verschillende waterplanten die ook wel "lisch" worden genoemd.

Een andere verklaring van de naam Leus die we ook tegen kwamen is: "Een stuk land waarop planten als liesgras, gele lis en vertakte egelskop groeien." De achternaam Leus is een geografische achternaam en één van de meest voorkomende familienamen in Geesteren. Om ze van elkaar te kunnen onderscheiden, dragen ze naar goed Twents gebruik, verschillende bijnamen. Wie kende vroeger niet Knien Toon en Pöl Gerriet?

Heemkunde verwacht grote belangstelling

De dia-avond begint om klokslag half acht met een lezing door Harry Meinders. Vervolgens belichten Bertus Klein Haarhuis en Paul Sand met behulp van talrijke oude foto’s en prenten de geschiedenis van de circa dertig families. De dia-avond is gratis toegankelijk voor de donateurs van de SHG. Overige belangstellenden betalen € 2,50 entree p.p. incl. een kop koffie. De families welke voor het voetlicht worden gebracht, hebben uiteraard een persoonlijke uitnodiging ontvangen. Gelet op de overweldigende belangstelling de afgelopen jaren, wordt iedereen geadviseerd op tijd te komen. De zaal is vanaf kwart voor zeven geopend. We beëindigen deze laatste bijdrage voorafgaande aan de dia-avond 2015 met een nostalgische klassenfoto uit 1929 van de Openbare Lagere school West Geesteren.

1e rij v.l.n.r.: Meisje Slot, Marie Vrielink, Eshuis, Mia Boonen, Annie Leus, Loet Boonen, An Vrielink Eshuis, Ben Vincken, Bernard Beernink, Herman Geerdink.

2e rij v.l.n.r.: Eshuis, Marie Peulken, Marie Maathuis, Bets Vrielink, Herman Leus, Sien Maathuis, An Kemna, Truus Kemna, An Beernink, Marie Oude Wesselink, Lena Maathuis, Oude Bennink.

3e rij v.l.n.r.: Meester Vincken, Gerard Maathuis, Hein Oude Wesselink, Leus, Bernard Geerdink, Bernard Leus, Bernard Oude Wesselink, juffrouw Kock.

4e rij v.l.n.r.: Slot, Jan Kemna, Jan Leus, Herman Geerdink, Slot, Slot.

Dia-avond 2014 Noordwest Geesteren nu op dvd

Afgelopen najaar hield de Stichting Heemkunde Geesteren (SHG) in zaal Kottink een lezing/dia-avond over de geschiedenis van Noordwest Geesteren en haar (vroegere) bewoners.

De dia-avond werd zeer druk bezocht door bewoners, oud-bewoners maar ook door vele andere geïnteresseerden. Sinds deze week is de dia-avond op dvd verkrijgbaar.

Door ‘huisfilmer’ Alphons Leus van de SHG is een prachtige dubbel-dvd geproduceerd.

Fam. Spalink, Koelenbeekweg 13.

Foto in 1937 gemaakt tijdens hooien, buren hielpen met hooi inhalen aan de Koelenbeekweg.

V.l.n.r.: huishoudster Dina Kerkdijk, Minie Spalink, Jo Spalink, Marinus Oude Wesselink, Hendrik Oude Wesselink, Hein Oude Wesselink.

staand: Berend Maathuis, Jan Willem (Willem Spalink), staand kind Berend Maathuis, met hooivork Bats Maathuis.

Historische informatie en foto’s.

De dvd’s bevatten een grote hoeveelheid historische informatie en foto’s. Talrijke anekdotes en bijzondere voorvallen maken ze tot een compleet naslagwerk.

De dubbel dvd is vanaf heden verkrijgbaar bij Horlogerie Truus Silderhuis en bij Tonnie Veldhuis Huishoudelijke Artikelen/Speelgoed. De prijs bedraagt € 10,--.

Verder is het natuurlijk ook leuk om er een familielid mee te verrassen als cadeau ter gelegenheid van bijvoorbeeld een verjaardag of een andere feestelijke gebeurtenis.

De dvd’s zijn in een beperkte voorraad beschikbaar. De SHG adviseert belangstellenden dan ook om niet lang te wachten met de aanschaf. Op is op!

Fam. Wigger Vermolenweg 44

Oude boerderij ±1950

V.l.n.r.: zoon Gerard (Wiggersgait) Wigger, vader Albertus Johannes (Wiggersbats) Wigger en dochter San (Wiggerssan) Wigger.

Dia-avond Heemkunde Noordwest Geesteren trekt uitverkochte zaal.

Geesteren. “Het kostte ontzettend veel bloed, zweet en tranen maar de mensen op West Geesteren mogen met recht trots zijn op wat zij de afgelopen 200 jaren binnen hun gezinnen, families, én in de buurtschap voor elkaar hebben weten te krijgen. De bewoners van deze omgeving hebben alles behalve stilgezeten”. Met woorden van deze strekking besloot Harry Meinders woensdagavond 12 november j.l. zijn zeer boeiende lezing over de geschiedenis van Noordwest Geesteren.

Zaal Kottink was tot de laatste plaats bezet.

Drie kwartier eerder, was het Bertus Klein Haarhuis die de talrijke aanwezigen, in een tot de laatste plaats bezette zaal Kottink, van harte welkom heette. Een speciaal woord van welkom was er voor de circa 35 families en gezinnen om wie het deze dia-avond voor een belangrijk deel draaide. Klein Haarhuis verontschuldigde zich al op voorhand voor het feit dat lang niet alle aangeleverde foto’s en andere documenten getoond zouden worden. “Als wij al het materiaal willen laten zien dat ons door de families is aangeleverd, dan zijn wij niet alleen vanavond maar óók morgenavond bezig. Wees er echter van overtuigd dat al het materiaal zorgvuldig in het archief van de Heemkunde is opgeslagen”, aldus Klein Haarhuis die de aanwezigen ook alvast attendeerde op de DVD die binnenkort van deze lezing/dia-avond zal verschijnen.

Turfgraverij belangrijke bezigheid

In de eerder hiervoor genoemde lezing nam Harry Meinders de aanwezigen eerst mee terug naar de tijd dat Noordwest Geesteren deel uit maakte van de gemeenschappelijke markegronden van de Drieschicht Vasse, Mander en Geesteren. Het gebied bestond uit moeras, veen, bos, heide en broekgronden. Mensen woonden er niet. Daarvoor was de omgeving toentertijd te enen male ongeschikt. Een belangrijke bezigheid in Noordwest Geesteren was de turfgraverij. De gerechtigde gewaarde erven uit de Drieschichtige Marke, mochten in dit veen hun turf steken. De Bavesbeek en Schipsloot speelden een belangrijke rol bij het vervoer van het turf dat ook wel de zwarte brandstof werd genoemd. Turfschuitjes voeren af en aan door deze wateraders. Meinders legde uit op welke wijze de turfschuiten, die vanuit het veen -richting Vriezenveen- letterlijk tegen de stroom op voeren, telkens een hoogteverschil van zo’n vijf meter moesten overbruggen. Ook liet hij met behulp van authentieke dia’s zien wat papenvonders en zielakkers waren en hoe deze werkten. Verder verhaalde hij over de twisten die in het gebied regelmatig ontstonden over voornamelijk (eigendoms)rechten en grenzen.

v.l.n.r. Willem Spalink en zoon Gerrit Spalink van de Koelenbeekweg 13 bij het turfsteken.

Een enorme inhaalslag op West Geesteren

De lezing was doorspekt met de nodige humor en Harry Meinders had de lachers dan ook regelmatig op zijn hand. Zo wist hij te vertellen waaraan sommige bewoners van de West, hun bijnaam te danken hebben zoals Glad’n Beernd. Of die anekdote over een voormalige bewoner die, naast dat hij niet stilzat, zeker ook niet stil lag, getuige het aantal nazaten van hem uit meerdere relaties. Door de jaren heen heeft er op de West een enorme inhaalslag plaatsgevonden ten opzichte van het dorp Geesteren dat al acht eeuwen eerder bevolkt was. Bijnamen van families op West Geesteren zijn meer dan eens ontleend aan de voornaam van de eerste bewoner van het erf, bijvoorbeeld Naat’s Louis. Verder springen in vergelijking met de bochtige straten en wegen in Geesteren zèlf, de kaarsrechte wegen op de West, zoals de Zielakkersweg en de Delenweg, in het oog.

Familie Slot-Knol 1930.

achterste twee rijen v.l.n.r.: Hendrika, Gerhard, Jans, Sine, Henk, Dina, Johan, Egbert, Janna, Johanna, Jan

voorste rij v.l.n.r.: Egbert Slot, Herman, Dika Slot-Knol.

Families passeren de revue

Hierna waren het Bertus Klein Haarhuis en Paul Sand die met behulp van talrijke dia’s de circa 35 betrokken families in de schijnwerpers zetten. Generaties uit het verleden en het heden passeerden in een vlot tempo de revue. Als laatste was het de beurt aan de families Harry en Frans Kuipers, woonachtig aan de Vinckenweg. De oorsprong en betekenis van de familienaam Kuipers is er in praktisch ieder dorp en stad. Er moesten immers houten tonnen, vaten, tobbes en kuipen gemaakt worden voor zowel drank (wijn, bier, ...) als vaste (etens)waren (boter, kaas, haringen, ...). Deze beroepsnaam werd een familienaam. Vandaar dat de naam Kuipers zeer verspreid voorkomt in geheel Nederland en ook in Geesteren. Hun woonplek op “De West” was voorheen eigendom van de families Slot en Kunst en ligt aan de zoom van het Drieschichterveen, dat hier grenst aan de Pollen. Op amper een steenworp afstand liep vroeger de oude Bavesbeek waarover het Papenvonder lag, genoemd naar de plek waar de prior van het Klooster Albergen en de abt van het klooster Sibculo de Bavesbeek overstaken, wanneer ze elkaar in de middeleeuwen met een bezoek vereerden. Egbert Slot  ”Slot-Eibt”, de vroegere bewoner van dit erf, was één van de turfschippers die West-Geesteren tot aan het begin van de vorige eeuw rijk was. Na de familie Slot heeft tot in de jaren zeventig de familie Kunst hier gewoond.

In 2015 deel 2 van drieluik West Geesteren

En zo kwam er rond de klok van elf uur een einde aan de dia-avond 2014. Bertus Klein Haarhuis bedankte iedereen voor de aanwezigheid. Vervolgens werd onder het genot van een drankje nog een poos gezellig nagekeuveld en alvast vooruitgeblikt op het tweede deel van het drieluik over West Geesteren dat zal plaatsvinden in november 2015.